ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας)

ADHD  (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder)

Το σύνδρομο Υπερκινητικότητας και Διάσπασης της Προσοχής αναφέρεται σε παιδιά που αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες με την διατήρηση της προσοχής τους σε μία δραστηριότητα ενώ  παράλληλα μπορεί να εμφανίζουν σωματική υπερδραστηριότητα.

Ειδικότερα τα παιδιά με διάσπαση προσοχής χαρακτηρίζονται από απροσεξία, αδεξιότητα και δυσκολίες στην αφοσίωση στις σχολικές υποχρεώσεις. Επίσης παρουσιάζουν δυσκολία στη συμμόρφωση στο πλαίσιο των κανόνων που τους θέτει η οικογένεια και το σχολείο.

Η ΔΕΠ-Υ συχνά σχετίζεται με αρνητικές επιδόσεις στο σχολείο και μαθησιακές δυσκολίες. Το παιδί κατά την έναρξη του σχολείου ή την προσχολική περίοδο μπορεί να κατέχει ένα καλό επίπεδο γνωστικών ικανοτήτων, αλλά η ελλειμματική προσοχή και η υπερκινητικότητα, το εμποδίζει από την απόκτηση νέων γνώσεων και προδιαθέτει σε χαμηλές σχολικές επιδόσεις.

Η κατάσταση αυτή είναι συχνότερη στα αγόρια και φαίνεται ότι οι γενετικοί παράγοντες παίζουν μεγάλο ρόλο. Η ADHD είναι κυρίως οικογενής νόσος.

Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να αποφύγουμε την εσφαλμένη υπερδιάγνωση του συνδρόμου. Παρόλο που πολλά παιδιά, ιδίως αγόρια, μπορούν να χαρακτηριστούν υπερκινητικά ή να δυσκολεύονται να καθίσουν φρόνιμα ή να συγκεντρωθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, η πραγματική κλινική εικόνα απαιτεί έναν συγκεκριμένο αριθμό συνυπαρχόντων δυσκολιών. Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να είναι παρόντα για τουλάχιστον 6 μήνες, και συνήθως ξεκινούν στην προσχολική ηλικία.

Συχνά μπορεί να υπάρξει πρόβλημα διαφορικής διάγνωσης με καταστάσεις όπως η επιθετική συμπεριφορά ή οι μεμονωμένες μαθησιακές δυσκολίες ή δυσκολίες συμπεριφοράς, οι οποίες είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης. Γι' αυτό είναι σημαντικό τα παιδιά να αξιολογηθούν σωστά και, εφόσον είναι αναγκαίο, να αντιμετωπιστούν βάσει των σύγχρονων κλινικών οδηγιών.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ (ADHD)

Τα παρακάτω κριτήρια θα πρέπει να παρατηρούνται για χρονική περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών:

1. Συχνά κουνάει ανυπόμονα τα χέρια και τα πόδια του και στριφογυρίζει στο κάθισμα.

2. Δυσκολεύεται να μείνει ακίνητος στην καρέκλα.

3. Διασπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσματα.

4. Δυσκολεύεται να παραμείνει στη σειρά του σε ομαδικά παιχνίδια.

5. Συχνά δίνει απάντηση πριν προλάβει να ακούσει όλη την ερώτηση (προπετής).

6. Δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες (εντολές) και αυτό δεν οφείλεται σε ανυπακοή ή έλλειψη κατανόησης.

7. Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του σε συγκεκριμένη δραστηριότητα ή σε παιχνίδια.

8. Συχνά αφήνει ατέλειωτη μια δραστηριότητα για να ασχοληθεί με κάτι άλλο.

9. Δυσκολεύεται να παίζει ήσυχα.

10. Συχνά μιλάει ασταμάτητα.

11. Συχνά διακόπτει ή διασπά τους άλλους (τους χαλάει τα παιχνίδια).

12. Συχνά δεν παρακολουθεί αυτό που του λένε (που ακούει).

13. Συχνά χάνει τα πράγματά του (σχολικά είδη ή παιχνίδια).

14. Συχνά εμπλέκεται σε επικίνδυνες δραστηριότητες χωρίς να μπορεί να υπολογίσει τις συνέπειες τους (όχι με σκοπό να φοβίσει τους γονείς του) π.χ. περνά το δρόμο χωρίς να κοιτάζει.

Ο γονιός ή ο δάσκαλος με τη βοήθεια του παιδιάτρου μπορούν να επιβεβαιώσουν την παρουσία των διαγνωστικών κριτηρίων. 

Μια πιο λεπτομερής αξιολόγηση των γνωστικών ικανοτήτων και του βαθμού συγκέντρωσης του παιδιού, μπορεί να γίνει σε επίπεδο σχολείου από σχολικό ψυχολόγο με την χρήση ειδικών ψυχομετρικών τεστ. Η τελική τεκμηρίωση της διάγνωσης της ADHD γίνεται  από παιδοψυχίατρο, λαμβανομένων υπ' όψιν των πορισμάτων των δασκάλων και των σχολικών ψυχολόγων και την άποψη των γονιών και του παιδιάτρου.

Από εκεί και πέρα θα πρέπει να τεθεί ένα κοινό πλάνο χειρισμού από όλους τους εμπλεκόμενους. Ένα σταθερό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στις ικανότητες του παιδιού, είναι ένα ικανοποιητικό πρώτο βήμα. Το αν θα χρειαστεί παιδονευρολογική εξέταση θα εξαρτηθεί από την παρουσία νευρολογικών σημείων ή άλλων συνοδών αναπτυξιακών διαταραχών (τα οποία σημειωτέον δεν αποτελούν χαρακτηριστικό της ADHD). Ο χειρισμός των παιδιών με ADHD περιλαμβάνει εκπαιδευτικές θεραπείες και θεραπείες συμπεριφοράς (εργοθεραπεία ).

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/