ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΒΡΕΦΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η σιδηροπενία είναι η πιο συχνή διατροφική έλλειψη στα βρέφη και τα παιδιά μικρότερα των 2 ετών.

Η σιδηροπενική αναιμία, είναι αναιμία που προέρχεται από ελαττωμένη σύνθεση αιμοσφαιρίνης λόγω έλλειψης σιδήρου. Στα παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 5 χρονών ορίζεται από τιμές : Αιμοσφαιρίνης Hb < 11g/dl, Αιματοκρίτη Hct <33%, Μέσου Όγκου Ερυθρών MCV < 70 fl, Φερριτίνης < 10 mcg/L.

Η ωχρότητα, η ευερεθιστότητα, η αδυναμία και η ταχυκαρδία είναι οι πιο συχνές κλινικές εκδηλώσεις της μέτριας και σοβαρής αναιμίας. Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί επιπλέον να προκαλέσει βλάβες από το δέρμα, τους βλεννογόνους και το γαστρεντερικό σύστημα (αίμα στα κόπρανα, δυσαπορρόφηση), καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης, ανορεξία, ελαττωμένη πρόσληψη βάρους, μυϊκή αδυναμία, ελαττωμένη ανοσολογική απάντηση, ελάττωση της συγκέντρωσης. Η παρατεταμένη σιδηροπενική αναιμία προκαλεί μακροχρόνιες αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχοκινητική εξέλιξη ενός νηπίου.

Οι ανάγκες για σίδηρο είναι μεγαλύτερες στους γρήγορα αναπτυσσόμενους οργανισμούς όπως τα βρέφη. Η Σιδηροπενία είναι η κατάσταση στην οποία δεν υπάρχουν αποθέματα σιδήρου, και η οποία προδιαθέτει στην ανάπτυξη συμπτωμάτων από την έλλειψη σιδήρου. Εκτός από τον κίνδυνο ανάπτυξης αναιμίας, ο σίδηρος είναι καθοριστικός για την ανάπτυξη του νευρικού συστήματος τα 2 πρώτα έτη της ζωής. Αποτελεί συμπαράγοντα ενζύμων τα οποία συνθέτουν νευροδιαβιβαστές και συμμετέχει στη διαδικασία μυελίνωσης των νευρικών οδών. Η μείωση του Fe στο κεντρικό νευρικό σύστημα επηρεάζει αυτές τις βιοχημικές διεργασίες με αποτέλεσμα διαταραχές στις γνωστικές λειτουργίες, όπως τη νοητική εξέλιξη, τη μνήμη, τη μάθηση, τη συμπεριφορά αλλά και την κινητική εξέλιξη. Η σοβαρή χρόνια σιδηροπενία στη βρεφική ηλικία σχετίζεται με εμφάνιση στην παιδική ηλικία φτωχότερης νοητικής λειτουργίας.

Κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, το μητρικό γάλα καλύπτει όλες τις διατροφικές ανάγκες του υγιούς τελειόμηνου βρέφους, συμπεριλαμβανομένου και του Σιδήρου, εκτός από τις ανάγκες σε βιταμίνη D. Τα αποθέματα σε σίδηρο που έχει ήδη αποκτήσει ο οργανισμός κατά την εμβρυική περίοδο και ο Fe που προέρχεται από την αποδόμηση του μεγάλου αριθμού των ερυθροκυττάρων του νεογνού παρέχουν μία επάρκεια στα υγιή τελειόμηνα έως την ηλικία των 4 - 6 μηνών. Τα πρόωρα νεογνά και τα χαμηλού βάρους γέννησης εξαντλούν τα αποθέματά τους τον 2-3 μήνα ζωής και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έλλειψης σιδήρου.

Παρόλο που η περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε σίδηρο είναι μικρή, η βιοδιαθεσιμότητα του είναι ιδιαίτερα υψηλή. O σίδηρος του μητρικού γάλακτος έχει μεγάλη βιοδιαθεσιμότητα, έως και 50% και αυτό οφείλεται στην παρουσία μίας ειδικής πρωτεΐνης, της λακτοφερρίνης. Η απορρόφηση του Σιδήρου του τεχνητού γάλακτος είναι περίπου 10 % και εκείνη των άλλων τροφών κυμαίνεται από 1-20%.

Μετά τον 4ο - 6ο μήνα τα αποθέματα Σιδήρου (που έχει το μωρό από τη γέννηση) εξαντλούνται και γι’ αυτό χρειάζεται πρόσληψη σιδήρου από άλλες πηγές.

Οι παράγοντες που καθορίζουν την κατάσταση του σιδήρου στον οργανισμό του τελειόμηνου βρέφους, μετά την ηλικία των 6 μηνών, είναι η δίαιτα, ο ρυθμός της σωματικής αύξησης και η τυχόν νοσηρότητα.

Αρνητικά στην επάρκεια σιδήρου δρα η τυχόν σίτιση με μη τροποποιημένο γάλα πριν τους 12 μήνες (εβαπορέ, φρέσκο αγελαδινό ή κατσικίσιο). Το φρέσκο γάλα αγελάδας είναι φτωχή πηγή Fe λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας του και επιπλέον ελαττώνει τη βιοδιαθεσιμότητα του Fe (μη συνδεδεμένου με αίμη), που παρέχεται από τις άλλες τροφές, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε ασβέστιο και καζεΐνη. Επιπλέον μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση με μικροσκοπική απώλεια αίματος από το πεπτικό σύστημα. Γι αυτό ποτέ δεν χορηγούμε φρέσκο γάλα ή γάλα εβαπορέ πριν το 12ο μηνά και η σίτιση των βρεφών που δεν θηλάζουν γίνεται με τεχνητό γάλα σκόνη εμπλουτισμένο με σίδηρο.

Πηγές σιδήρου

Πρέπει να χορηγούνται από τον 6 μήνα στερεές τροφές που περιέχουν Fe υψηλής βιοδιαθεσιμότητας, όπως είναι ο σίδηρος της αίμης, που περιέχεται στους ζωικούς ιστούς (κρέας) σε συνδυασμό με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C που βοηθάει στην απορρόφηση του Σιδήρου. (Γι’ αυτό συνδυάζουμε κρέας με λαχανικό).

Οι κυριότερες πηγές σιδήρου είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, τα αβγά, επίσης τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια, τα εμπλουτισμένα τρόφιμα και ολικής άλεσης δημητριακά.

Ωστόσο υπάρχει ο κίνδυνος, αν οι τροφές αυτές δεν χορηγηθούν σε επάρκεια (για παράδειγμα βρέφη που έως τον 8ο μήνα δεν καταναλώνουν επαρκείς ποσότητες στερεών τροφών) το βρέφος να αναπτύξει σταδιακά σιδηροπενία ή και σιδηροπενική αναιμία. Ο κίνδυνος ανάπτυξης σιδηροπενικής αναιμίας στα παιδιά που θηλάζουν αποκλειστικά μετά τον 6ο μήνα είναι 15 - 25 %.

Ιδιαίτερα αυξημένος είναι ο κίνδυνος για ανάπτυξη σιδηροπενίας στα παιδιά ηλικίας μεταξύ 9 – 18 μηνών λόγω του συνδυασμού γρήγορης ανάπτυξης και ανεπαρκούς διαιτητικής πρόσληψης.

Για τους λόγους αυτούς, η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά την κατά περίπτωση χορήγηση Σιδήρου (με τη μορφή σταγόνων) στα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά πριν τους 6 μήνες, για να υποστηριχθούν οι αποθήκες σιδήρου (και σε πιο νεαρή ηλικία σε όλα τα βρέφη αναιμικών μητέρων, στα πρόωρα και στα χαμηλού βάρους γέννησης νεογνά (< 2500 gr).

Προληπτικός έλεγχος για αναιμία

Γίνεται στις ηλικίες 9 – 12 μηνών και 15 - 24 μηνών. Στα παιδιά υψηλού κινδύνου συνεχίζεται ο έλεγχος και μετά τα 2 χρόνια, κάθε χρόνο έως την ηλικία των 5 ετών. Έλεγχο για αναιμία πριν τον 9ο μήνα συστήνεται σε πρόωρα νεογνά, σε νεογνά χαμηλού βάρους γέννησης, σε νεογνά με ιστορικό μακροχρόνια νοσηλείας σε μονάδα νεογνών, σε ιστορικό απώλειας αίματος περιγεννητικά, σε ιστορικό χρόνιων λοιμώξεων ή σε περίπτωση που χορηγήθηκε φρέσκο αγελαδινό γάλα πριν το 12ο μήνα.

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΡΩΕΙ - ΤΟ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΠΑΙΔΙ

The Low-fat Child / The Obese Child

Δύο όψεις της κακής εκπαίδευσης στο θέμα Διατροφή

«Γονείς σταματήστε να πιέζετε τα παιδιά να φάνε περισσότερο» θα μπορούσε να είναι ο εναλλακτικός τίτλος αυτού του κειμένου . Η διατροφή των νηπίων εξελίσσεται μέσα από στάδια ωρίμανσης και απαιτεί δεξιότητες που διδάσκονται από τους γονείς, όπως συμβαίνει και με κάθε άλλη από τις δεξιότητες που κατακτούν τα παιδιά. Η διαδικασία αυτή ουσιαστικά ξεκινάει με την είσοδο των στερεών τροφών στο μικρό βρέφος.

Από την ιδιαίτερα εύπλαστη αυτή περίοδο οι γονείς μπορούν σιγά σιγά να μάθουν στο μικρό παιδί το «πως τρώμε». Ο στόχος είναι η σταδιακή ανεξαρτητοποίηση του παιδιού η οποία επιτυγχάνεται μετά την ηλικία των 2 ετών. Αναπτυξιακή ωρίμανση στο θέμα της διατροφής επιτυγχάνουμε όταν μετά τα 2 πρώτα έτη το νήπιο τρώει μόνο του, όσο θέλει και μέσα από μία όσο το δυνατό πιο διευρυμένη ποικιλία τροφών.

Αρκεί να αποφύγουμε τα γνωστά λάθη . . .

Δηλαδή 1) Πίεση στο θέμα της ποσότητας 2) Γρήγορο τάισμα (με το ζόρι) λόγω έλλειψης χρόνου 3) Ακατάστατο πρόγραμμα φαγητού 4) Κυνήγι του παιδιού μέσα στο σπίτι με το κουτάλι ή στο πάρκο με το κεφτεδάκι 5) Ελλιπής προσωπική ενασχόληση 6) Παιδιά που δεν τους δόθηκε η ευκαιρία και ο χρόνος να μάθουν να τρώνε, δηλαδή που δεν τα αφήσαμε μόνα τους στο τραπέζι με το φαγητό (από το άγχος μας να φάνε εδώ και τώρα)

Πως μπορούμε να προσεγγίσουμε το όλο θέμα συνοπτικά ;

 

Αρχικά λοιπόν μας είναι απαραίτητο ένα τακτικό ωρολόγιο πρόγραμμα φαγητού, κατά τη διάρκεια της ημέρας, που να περιλαμβάνει 3 κύρια γεύματα και 3 σνακ. Στα κύρια γεύματα βάζουμε το παιδάκι να κάτσει μαζί μας στο τραπέζι και το αφήνουμε να φάει χωρίς χρονικούς περιορισμούς (είτε φάει για 5 λεπτά είτε για 30 λεπτά). Από την ηλικία των 9 μηνών αφήνουμε το μωρό να τρώει σιγά σιγά μαλακά τρόφιμα με τα δάχτυλα. Από την ηλικία των 12 μηνών το αφήνουμε να μάθει να χειρίζεται το κουτάλι (ακόμα και αν αντιστοιχεί μία κατάποση στις 10 προσπάθειες ή αν το μισό φαγητό πέφτει στο πάτωμα !). Η διαδικασία της εκμάθησης δεν είναι εύκολη, θα μας γλιτώσει όμως από μεγαλύτερη ταλαιπωρία στο μέλλον

Το τάισμα θα πρέπει να σταματάει μετά τα 2 χρόνια ζωής . Δεν ξεχνάμε να προσφέρουμε στο παιδί υγιεινά σνακ (3 ώρες μετά τα κύρια γεύματα) τα οποία μπορεί να τα φάει περιπατητικά, παίζοντας. Σε κάθε γεύμα το παιδί αφήνεται να αποφασίσει μόνο του το πόσο θα φάει.

Κι εδώ έρχεται το θέμα κλειδί : Ποσότητα

Πολλά είναι τα παιδάκια που πράγματι «δεν τρώωε τίποτα» ή «τρώνε με το ζόρι 3 μπουκιές». Μάλιστα έχουμε και στο ιατρείο μας περιπτώσεις πραγματικής αναπτυξιακής "λίμνασης" στο θέμα φαγητό καθώς παιδιά 2 ετών τρώνε ακόμα αλεσμένα ή άλλα παιδιά 3 ετών βασίζουν πάνω από τις μισές ημερήσιες θερμιδικές ανάγκες τους στο γάλα.

Το άγχος με το οποίο φορτίζουμε τη διαδικασία του φαγητού και η πίεση την οποία ασκούμε στο παιδί για να φάει περισσότερο, έχει συνήθως τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Για την ακρίβεια δυναμιτίζει και εκτροχιάζει την όλη διαδικασία εκμάθησης του «πως τρώμε».

Η καταπίεση του παιδιού στο θέμα της ποσότητας μπορεί να έχει τα εξής αποτελέσματα :

1) Να φορτίσει με αρνητισμό την διαδικασία του φαγητού και να προκαλέσει την εναντίωση του νηπίου μας, το οποίο έτσι κι αλλιώς λόγω ηλικίας περνάει τη mini εφηβεία του, δοκιμάζει τα όρια και του αρέσει να λέει όχι σε όλα. Αν μάλιστα αρχίσουν και οι γνωστές απειλές και οι εκφοβισμοί για να φάει, το πράγμα γίνεται χειρότερο. Έχουμε βάλει τις βάσεις για να γίνει αντιδραστικό στο θέμα φαγητό.

2) Όταν η πίεση για την ποσότητα γίνεται μέσω παιχνιδιών, τραγουδιών, θεάτρου ή υποσχέσεων ανταμοιβής οδηγεί με ένα μαθηματικό τρόπο το νήπιο μας στο να γίνει χειριστικό. Είναι βέβαιο πως την επόμενη φορά θα ζητήσει όλο και περισσότερες κολοτούμπες και παιχνίδια για να φάει, ενώ η συνολική πρόσληψη του φαγητού θα παραμείνει σε μίζερα επίπεδα.

Αντίθετα με τις παραπάνω τακτικές, η διαδικασία του φαγητού, θα πρέπει να βιώνεται από το παιδί ως μία φυσιολογική καθημερινή διαδικασία χωρίς συναισθηματική φόρτιση. Ας απαλλαγούμε κι εμείς από το άγχος. Αν δεν φάει μία συγκεκριμένη στιγμή θα φάει την επόμενη φορά που θα του προσφέρουμε φαγητό, δηλαδή στο σνακ που θα δώσουμε σε μόλις 3 ώρες μετά το κύριο γεύμα. Η ένταση προκαλεί εναντίωση και η εναντίωση ανορεξία.

3) Το τρίτο και δραματικότερο αποτέλεσμα της πίεσης για να αδειάζει το πιάτο είναι η μάστιγα της παχυσαρκίας. Προκαλείται συνήθως σε ένα παιδί το οποίο έχει δεκτικό χαρακτήρα, μας αγαπάει και εμπιστεύεται τη φροντίδα μας. Το παιδί σταδιακά συνηθίζει παθητικά την υπερβολική ποσότητα φαγητού και χάνει αυτό που λέμε "φαγητό με βάσει το αίσθημα του κορεσμού". Δηλαδή το να τρώει όταν έχει πεινάσει και να σταματάει να τρώει όταν πλέον έχει χορτάσει. Η παιδική παχυσαρκία έχει τελικά τρομακτικές συνέπειες τόσο για την υγεία του παιδιού όσο και για την ψυχολογία του και το αίσθημα της αυτοπεποίθησης μέσα στην τάξη.

Οι διατροφικές δυσκολίες λοιπόν στο ένα άκρο και η παχυσαρκία στο άλλο είναι οι συνέπειες της κακής εκπαίδευσης στο θέμα φαγητό. Το παιδί με την ισχυρή προσωπικότητα θα αντιδράσει στην πίεση και θα γίνει ολιγόφαγο. Το πιο παθητικό και συναισθηματικό παιδί θα δεχτεί τα πάντα με τίμημα την παχυσαρκία.

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΟ ΤΕΣΤ DENVER II

Denver Developmental Screening Test II

Στο παιδιατρικό ιατρείο πραγματοποιείται έλεγχος της ανάπτυξης των παιδιών με το Αναπτυξιακό Ανιχνευτικό Τεστ DENVER II στις ηλικίες 6, 12, 18, 24 μηνών, 3 ετών και 4 ετών.

Το τεστ Denver είναι ένα εργαλείο για τον έλεγχο της ανάπτυξης και ως εκ τούτου της έγκαιρης διάγνωσης των αναπτυξιακών διαταραχών, προκειμένου να εντοπιστούν έγκαιρα ακόμα και ήπιες καθυστερήσεις. Το DDST II χρησιμοποιείται για πάνω από 40 χρόνια παγκοσμίως ως το πρώτο αδρό ανιχνευτικό τεστ αναπτυξιακών διαταραχών σε βρέφη και παιδιά.

Η ανάπτυξη του παιδιού (σωματική, πνευματική, ψυχική) χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή εμφάνιση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Κάθε δεξιότητα εμφανίζεται σε ορισμένη ηλικία, η οποία ονομάζεται «κρίσιμη ηλικία» της συγκεκριμένης δεξιότητας.

Αναπτυξιακές διαταραχές είναι οι διαταραχές που παρεμβάλλονται στη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, με αποτέλεσμα την πρόκληση μιας συνεχιζόμενης ανικανότητας σώματος, πνεύματος ή ψυχής. Οι αναπτυξιακές διαταραχές αφορούν τους τέσσερις τομείς της ψυχοκινητικής ανάπτυξης : 1) την κοινωνική συμπεριφορά και αυτοεξυπηρέτηση, 2) τη λεπτή κινητικότητα σε συνάρτηση με την όραση, 3) την ομιλία σε συνάρτηση με την ακοή και 4) την αδρή κινητικότητα του παιδιού.

Ο έλεγχος της ανάπτυξης πρέπει να γίνεται κατά τακτά διαστήματα. Οι ηλικίες που έχουν επιλεγεί για τον σχολαστικό έλεγχο με το Test Denver ονομάζονται «ηλικίες κλειδιά» καθόσον σε αυτές κατακτιόνται χαρακτηριστικές αναπτυξιακές δεξιότητες.

Στόχος των ανιχνευτικών αναπτυξιακών τεστ είναι η πρόληψη, δηλαδή η πρώιμη αναγνώριση βρεφών και παιδιών προσχολικής ηλικίας που είναι υψηλού κινδύνου (at risk). Υψηλού κινδύνου θεωρούνται τα βρέφη και τα παιδιά που είναι υποψήφια να εμφανίσουν αναπτυξιακές διαταραχές, πριν όμως τις εμφανίσουν.

Τα αναπτυξιακά ανιχνευτικά τεστ αποδίδουν τον αναπτυξιακό «καθρέφτη» του παιδιού στους 4 τομείς της ψυχοκινητικής του ανάπτυξης τη χρονική στιγμή της εξέτασης. Το βάθος χρόνου στον οποίο ένα παιδί θα κατακτήσει τα αναπτυξιακά ορόσημα που ορίζει η χρονολογική του ηλικία, προσδιορίζεται από μια πληθώρα παραγόντων (π.χ. το ιστορικό του παιδιού, η σωματική αρτιμέλεια, η συναισθηματική υγεία, το ψυχοκοινωνικό περιβάλλον κ.α.). Γι΄αυτό, πολλές φορές το αποτέλεσμα των αναπτυξιακών τεστ είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως το οικογενειακό περιβάλλον, το γνωστικό υπόβαθρο του παιδιού κ.α.

Περισσότερα στοιχεία για το Denver Test εδώ : http://pevejournal.gr/wp-content/uploads/2014/…/2-2011-3.pdf

Δουλγέρης Κυριάκος, Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ : Όσοι φροντίζουμε μικρά βρέφη, ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ,να εμβολιαστούμε για την ΓΡΙΠΗ

                    Flu complications in infants

Η γρίπη μπορεί να παρουσιαστεί με ιδιαίτερα βαριά εικόνα σε μικρά ανεμβολίαστα βρέφη.

Μπορεί να προκαλέσει πυρετό πολλών ημερών (έως και για 10 μέρες) με αποτέλεσμα κακή γενική κατάσταση, ανορεξία, δυσκολία στην αναπνοή λόγω ρινικής συμφόρησης και κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών (όπως η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα).

Ο πυρετός σε συνδυασμό με τη μειωμένη πρόσληψη υγρών και τροφής μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση, υπνηλία και αδυναμία. Η κατάσταση αυτή στα βρέφη μπορεί κλινικά να είναι δύσκολο να διακριθεί από την λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος (μηνιγγίτιδα). Σε τέτοιες καταστάσεις τελικά θα χρειαστεί νοσηλεία σε νοσοκομείο.

Η άμυνα του μικρού βρέφους μπορεί να επηρεαστεί, δηλαδή να προκληθεί λευκοπενία, που τα κάνει ευάλωτα σε άλλες μικροβιακές και ιογενείς λοιμώξεις. Ο ευάλωτος οργανισμός τους μπορεί να κολλήσει και δεύτερη ταυτόχρονη ίωση με αποτέλεσμα ο πυρετός να παραταθεί για πάνω από 10 μέρες.

Ο αιματοκρίτης και η αιμοσφαιρίνη τους επηρεάζονται λόγω της παρατεινόμενης εμπύρετης λοίμωξης. Μία προϋπάρχουσα σιδηροπενία μπορεί να καταλήξει σε σιδηροπενική αναιμία με έκδηλη ωχρότητα που θα χρειαστεί συμπλήρωμα σιδήρου για πολλούς μήνες. Η σιδηροπενική αναιμία είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική στη βρεφική ηλικία καθώς ο οργανισμός βρίσκεται σε κατάσταση αλματώδους ανάπτυξης.

Επειδή τα βρέφη κάτω των 6 μηνών δεν μπορούν να εμβολιαστούν, τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να χτίσουν ένα τείχος προστασίας γύρω τους με τον αντιγριπικό εμβολιασμό.

Οι άμεσα υπεύθυνοι για τη μετάδοση της γρίπης στα βρέφη είναι οι ενήλικες που τα φροντίζουν δηλαδή γονείς, παππούδες και νταντάδες.

Στην Ελλάδα εποχικές εξάρσεις γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες (από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο). Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί κάποιος είναι ο έγκαιρος εμβολιασμός, ο οποίος συστήνεται να γίνεται κατά τους μήνες Οκτώβριο - Νοέμβριο, κάθε χρόνο, αλλά μπορεί να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου γρίπης.

Ειδικά φέτος, λόγω της πανδημίας Κορονοιού, υπήρξε μία πρωτοφανής ζήτηση του εμβολίου και παρατηρούνται ελλείψεις στην αγορά. Παρόλα αυτά τα φαρμακεία αναμένουν εκ νέου παρτίδες και δεν είναι αργά, ακόμα και τον Δεκέμβριο, όσοι φροντίζουν βρεφάκια να κάνουν το εμβόλιο.

Παρομοίως θα πρέπει να εμβολιαστούν και οι έγκυες και για να προστατευτούν οι ίδιες αλλά και για να παράγουν αντισώματα τα οποία μέσω του μητρικού θηλασμού, θα περάσουν στο νεογέννητό τους και θα το προστατεύσουν

Παίρνουμε τα μέτρα μας, εμβολιαζόμαστε, εμβολιάζουμε και τα μεγαλύτερα αδέρφια.

Ιδιαίτερα πρέπει να εμβολιαστούν : Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με βρέφη < 6 μηνών, έγκυες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες, θηλάζουσες μητέρες. 

Προστατεύουμε τον εαυτό μας - Προστατεύουμε τα μωρά μας !

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΙΦΝΙΔΙΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΒΡΕΦΟΥΣ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΦΑΛΗ ΥΠΝΟ

Sudden Infant Death Syndrome

Το Σύνδρομο Αιφνιδίου Θανάτου του Βρέφους είναι η πιο συχνή αιτία θανάτου για τα παιδιά ηλικίας 1 μηνός έως 1 έτους. 

Πρόκειται για απότομο και ανεξήγητο θάνατο που συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σήμερα είναι γνωστοί αρκετοί παράγοντες που συνδέονται με το σύνδρομο αυτό, με συχνότερη αιτία την ασφυξία κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτό μας δίνει τη δυνατότητα παρέμβασης με τη μορφή λήψης προληπτικών μέτρων.

Ο αποτελεσματικός τρόπος για να μειώσουμε τον κίνδυνο είναι το να βάζουμε το βρέφος για ύπνο ανάσκελα. Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, οι μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος εισρόφησης στη θέση αυτή. Όταν στο στόμα του μωρού υπάρχει υγρό, αυτό καταπίνεται ή το βγάζει με γουλιά προς τα έξω.

Κάθε λεπτό ύπνου μετράει. Βρέφη που έχουν συνηθίσει να κοιμούνται ανάσκελα και τοποθετούνται μερικές φορές μπρούμυτα (π.χ. για το μεσημεριανό ύπνο), παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο συνδρόμου αιφνιδίου θανάτου. Για το λόγο αυτό φροντίστε όλοι όσοι θα ασχοληθούν με το μωρό να γνωρίζουν τη σωστή θέση ύπνου.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η πλάγια θέση δεν είναι το ίδιο ασφαλής με την ύπτια (ανάσκελα) θέση, ενώ η πλέον επικίνδυνη θέση για την πρόκληση ασφυξίας είναι η θέση μπρούμυτα.

Το στρώμα της κούνιας θα πρέπει να είναι σκληρό και να μην βουλιάζει το μωρό μέσα. Ποτέ μην το αφήνετε να κοιμάται σε μαξιλάρια ή άλλες μαλακές επιφάνειες.

Κρατήστε τα μαλακά ξένα σώματα μακριά από το παιδί όταν κοιμάται. Μαξιλάρια, λούτρινα κουκλάκια, προστατευτικές πάντες για τα κάγκελα της κούνιας δεν έχουν θέση στην κούνια του μωρού. Το ίδιο ισχύει και για τα σφηνάκια που κρατούν το μωρό σε πλάγια θέση.

Ο καπνός του τσιγάρου έχει ενοχοποιηθεί ως παράγοντας ενεργοποίησης του συνδρόμου. Κρατήστε το μωρό μακριά από τον καπνό ακόμα και στους εξωτερικούς χώρους.

Βοηθητικά στην αποτροπή του συνδρόμου δρα η χρήση της πιπίλας. Μπορείτε να του βάλετε πιπίλα, κυρίως όταν το βάζετε για ύπνο, χωρίς όμως να το πιέσετε για να την πάρει. Αν θηλάζετε περιμένετε τουλάχιστον μέχρι την ηλικία του ενός μηνός πριν του προσφέρετε την πιπίλα.

Μην αφήνετε το βρέφος σας να γίνει υπερβολικά ζεστό. Διατηρείτε το δωμάτιο όπου κοιμάται το παιδί σε μια άνετη θερμοκρασία. Σε γενικές γραμμές, φοράμε στο παιδί όχι παραπάνω από μια εξτρά στοιβάδα ρούχων ή σκεπασμάτων σε σχέση με ότι θα φορούσαμε εμείς. Εάν το δωμάτιό μας έχει κρύο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε βρεφικά ρούχα και υπνόσακους που είναι σχεδιασμένα για να διατηρούν τα μωρά ζεστά χωρίς κίνδυνο κάλυψης του κεφαλιού τους.

Τέλος ο μητρικός θηλασμός και ο πλήρης εμβολιασμός του βρέφους προστατεύουν αποδεδειγμένα από το Σύνδρομο του Αιφνιδίου Θανάτου.

Συνοπτικά οι οδηγίες για τον ασφαλή ύπνο, όπως φαίνονται στην εικόνα :

1) Το βρέφος κοιμάται στην κατάλληλη κούνια

2) Το βρέφος κοιμάται ανάσκελα

3) Δεν υπάρχει τίποτα στην περιοχή του ύπνου, η κούνια είναι άδεια

4) Το πρόσωπο του βρέφους να είναι ακάλυπτο

5) Όχι κάπνισμα κοντά στο μωρό

6) Μην το ντύνετε υπερβολικά, όχι στην υπερθέρμανση

7) Σωστό στρώμα, σκεπάσματα τεντωμένα ή υπνόσακος

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΙΕΥΤΗΡΙΟ - ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

  Σε λίγο, μία καινούργια περίοδος ξεκινά για το ζευγάρι που θα μεγαλώσει ένα νέο μωρό ! Όπως προετοιμαστήκαμε για την εγκυμοσύνη έτσι θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για τη μέρα που θα κρατήσουμε το μωρό στα χέρια μας στο μαιευτήριο. Κάποιες σημαντικές αποφάσεις θα πρέπει να έχουν κατασταλάξει μέσα μας. Σε αυτό το μαγικό ταξίδι, εσείς θα έχετε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο για το παιδί σας. Εδώ βρίσκονται κάποιες οδηγίες για βασικά θέματα, πάνω στα οποία όμως επικρατεί συχνά αρκετή σύγχυση.

Γνωριστείτε με τον παιδίατρό σας πριν τον τοκετό 

Τι επιλογές θα κάνω για το μωρό μου τις μέρες στο μαιευτήριο; Ποιο είναι το ιδανικό διαιτολόγιο για την θηλάζουσα μαμά; Ποια φάρμακα είναι ασφαλή κατά την κύηση και την γαλουχία; Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνω κατά την εγκυμοσύνη; Ποια εμβόλια μπορώ να κάνω κατά την εγκυμοσύνη για να προστατέψω τον νεογέννητό;

Κανονίστε μία συνάντηση γνωριμίας με τον παιδίατρό σας, τώρα που έχετε τον χρόνο να το κάνετε και ρωτήστε τον για όλα!

Επιλέξτε αποκλειστικό μητρικό θηλασμό

Για τα οφέλη του μητρικού θηλασμού έχουν γραφεί ολόκληρα βιβλία. Επιγραμματικά θα αναφέρω τα εξής: Έχει την ιδανικότερη σύνθεση για να ανταποκριθεί στις ανάγκες αύξησης του νεογνού και την ταχεία ανάπτυξη του εγκεφάλου. Είναι το πιο εύπεπτο γάλα άρα και το καταλληλότερο για να μην υποφέρει το μωρό από κολικούς. Προσφέρει προστασία από τις λοιμώξεις με αντισώματα που παρέχονται άμεσα από τη μητέρα. Δρα ανασταλτικά σε εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων (κοιλιοκάκη, έκζεμα, άσθμα). Παρέχει εναλλαγή  γεύσεων στο μωρό ανάλογα με το διαιτολόγιο της μητέρας. Οι σωστές διατροφικές συνήθειες της μαμάς επηρεάζουν την γεύση του γάλατος και συνηθίζουν τα βρέφη να αγαπάνε από μικρή ηλικία την γεύση των υγιεινών τροφών.

 

Προστατεύει αποδεδειγμένα από την παιδική παχυσαρκία αφού τα μωρά σιτίζονται µε βάση το αίσθημα του κορεσμού τους (τρώνε όταν πεινάσουν και σταματούν όταν έχουν χορτάσει ).

Με αποτέλεσμα ο μητρικός θηλασμός να προστατεύει μακροπρόθεσμα τα παιδιά από υπέρταση, αυξημένη χοληστερίνη και καρδιαγγειακά προβλήματα.

Ζητήστε να σας βάλουν το μωρό αμέσως στο στήθος

Σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες ο θηλασμός πρέπει να αρχίζει την πρώτη ώρα μετά τον τοκετό. Το μωρό αφήνεται, για μια ώρα, γυμνό πάνω στο στήθος της μητέρας του (skin to skin contact) σκεπασμένο με μία κουβέρτα. Οι διάφοροι χειρισμοί που συνηθίζονται στα μαιευτήρια (μπάνιο, ζύγιση, αιμοληψία) αναβάλλονται για αργότερα. Στη θέση αυτή, το νεογνό έχει την ιδανική θερμορύθμιση και την ευκαιρία να αρχίσει το θηλασμό αμέσως, γεγονός που δρα ευεργετικά στη διάρκεια και την εδραίωση του μητρικού θηλασμού.

Αν αφεθεί το νεογέννητο, αμέσως μετά τον τοκετό, μπρούμυτα πάνω στην κοιλιά της μητέρας του, τα πρώτα 20 λεπτά γυρίζει το κεφάλι του πέρα δώθε, τα επόμενα 20 λεπτά έρπει προς το στήθος της και τα επόμενα 20 λεπτά πιάνει τη θηλή και αρχίζει να θηλάζει!

Ζητήστε Rooming in

Δηλαδή το νεογέννητο να είναι στο ίδιο δωμάτιο με τη μητέρα του 24 ώρες το 24ωρο. Ο βίαιος αποχωρισμός μητέρας -  παιδιού που επιτελείται ακόμα σε πολλά μαιευτήρια της χώρας μας, είναι παρωχημένος και αποτελεί πλήγμα για τον μητρικό θηλασμό. Επιπλέον ο συγχρωτισμός των βρεφών σε θαλάμους νεογνών, τα οποία συνήθως φροντίζει ολιγάριθμο προσωπικό, εγκυμονεί τον κίνδυνο λοιμώξεων (σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις, ιώσεις, νεογνική σηψαιμία).

Η συνδιαμονή δίνει την ευκαιρία στους γονείς, να ασχοληθούν ενεργά με την φροντίδα του νεογνού από την πρώτη κιόλας ημέρα, να μάθουν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του και να εξασκηθούν στο να ανιχνεύουν τα σημάδια της πείνας του.

Ο θηλασμός πρέπει να είναι απεριόριστος και όποτε τον ζητάει το μωρό. Είναι αφύσικο το μωρό να μένει μακριά από τη μαμά του και να θηλάζει βάση προγράμματος όποτε φέρνουν το μωρό στη μαμά οι μαίες...

Μην δώσετε ξένο γάλα

Η τακτική της χορήγησης ξένου γάλακτος στο μαιευτήριο, έστω και μικρών ποσοτήτων, πρέπει να αναθεωρηθεί και οι πρώτοι που θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουν αυτό είναι οι ίδιοι οι παιδίατροι.

Ειδικά όταν αυτό συμβαίνει στα μαιευτήρια χωρίς καν να ερωτηθούν οι γονείς!

Για τον θηλασμό ισχύει «ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Όσο περισσότερο μπαίνει το μωρό στο στήθος τόσο περισσότερο γάλα αυτό παράγει.

Το να δώσουμε ξένο γάλα με μπιμπερό θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής του δικού μας γάλατος. Επιπλέον  μπορεί να προκαλέσουμε στο νεογνό σύγχυση θηλής δηλαδή η εναλλαγή στήθος-μπιμπερό να «μπερδέψει» το μωρό και να δυσκολέψει το μητρικό θηλασμό. Τέλος η όλη τακτική της χορήγησης ξένου γάλατος μπορεί να προκαλέσει στάση του γάλατος στη στήθος της μητέρας και πρόκληση μαστίτιδας.

Αν και σχετικά χαμηλή ως ποσότητα, η ποιότητα του γάλατος των πρώτων ωρών είναι τέλεια προσαρμοσμένη στις ανάγκες του παιδιού.

 

Το γάλα αυτό ονομάζεται Πρωτόγαλα. 

Η ποσότητα που παράγεται είναι περίπου 50 ml την πρώτη μέρα και 200 ml τη δεύτερη μέρα. Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και αντισώματα και έχει υψηλή θερμιδική αξία.

Θηλάστε με τον σωστό τρόπο

Το μωρό μπορεί να θηλάζει είτε όταν η μητέρα είναι καθιστή είτε όταν είναι ξαπλωμένη. Η μητέρα πρέπει να ενθαρρύνεται να παίρνει το μωρό της στο κρεβάτι της διότι αυτό την ξεκουράζει και μπορεί να θηλάζει πιο άνετα τη νύχτα. Μετά το θηλασμό το βρέφος μπορεί να κοιμηθεί στην κούνια του ή να γίνει συγκοίμηση.

Ζητήστε από τον παιδίατρό σας να σας δείξει την σωστή τοποθέτηση του μωρού στο στήθος και τις εναλλακτικές στάσεις του θηλασμού. Το σωστό πιάσιμο της θηλής από το μωρό θα την προστατέψει από τον πόνο και τις ραγάδες.

Εκτός από την κλασική στάση λίκνου θα σας βολέψει πολύ η πλευρική στάση (στάση ράγμπι) και η στάση θηλασμού όταν είστε ξαπλωμένη στο πλάι. Η εναλλαγή στις στάσεις του θηλασμού βοηθάει το μαστό να αδειάζει ομοιόμορφα από όλες τις πλευρές και προστατεύει τη θηλή από τραυματισμούς.

Θηλάστε με βάση τα σημάδια πείνας και όχι με το ρολόι

Για έναν επιτυχή θηλασμό ισχύει ότι «Πετάμε το ρολόι μας και επικεντρώνουμε στο μωρό μας». Το μωρό τρώει όποτε το ζητάει αυτό και μένει στο στήθος για όσο διάστημα θέλει να θηλάσει, δηλαδή μέχρι να το πάρει ο ύπνος πάνω στο στήθος ή μέχρι να το αφήσει από μόνο του. 

Στο ερώτημα «Πότε ταΐζουμε ένα μωρό;» η απάντηση είναι «Όταν διαπιστώνουμε τα  σημάδια της πείνας». Το μωρό δεν υπακούει σε κάποιου είδους χρονοδιάγραμμα που του επιβάλλει να τρώει για παράδειγμα ανά 3ωρο. Γι' αυτό οδηγίες σίτισης σύμφωνα με χρονοδιάγραμμα είναι ξεπερασμένες.

Μερικά χαρακτηριστικά σημάδια πείνας είναι : ο ελαφρύς ύπνος με κινήσεις των ματιών κάτω από τα βλέφαρα, το άνοιγμα του στόματος, το γύρισμα του κεφαλιού και η αναζήτηση, το τέντωμα, οι κινήσεις των άκρων, οι κινήσεις των χειλιών ή όταν βάζει το χέρι στο στόμα.

Δεν περιμένουμε να κλάψει το μωρό για να το ταΐσουμε. Όταν φτάσει στο σημείο του κλάματος, το βρέφος βρίσκεται σε κατάσταση εκνευρισμού, οπότε δυσκολεύεται να πιάσει σωστά το στήθος και γίνονται συχνά πολλά λάθη στην τεχνική του θηλασμού. Μπαίνει και βγαίνει στο στήθος της μαμάς με αποτέλεσμα συχνά τον τραυματισμό της θηλής. Αντίθετα, αν το μωρό κλαίει δυνατά πρέπει πρώτα να το ηρεμήσουμε με αγκαλιά, κούνημα στον ώμο, χάδι, ώστε να πάρει σωστή θέση και να πιάσει καλά τη θηλή.

Ζητήστε από τους συγγενείς να μην μαζεύονται στο μαιευτήριο

Είναι απολύτως φυσιολογικό να θέλουμε να μοιραστούμε τη χαρά μας με την οικογένεια και τους φίλους μας. Δυστυχώς όμως ο συγχρωτισμός εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία του βρέφους εξαιτίας της πιθανής μετάδοσης λοιμώξεων.

Ζητήστε από τους γονείς να σας αφήσουν μόνους σας

Οι γονείς μας περιμένουν και αυτοί με ανυπομονησία τον ερχομό του μωρού και συνήθως είναι παρορμητικοί και δίνουν συμβουλές για όλα. Πολλές φορές όμως οι υπερβολικές πληροφορίες μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση. Είναι πολύ σημαντικό για το ζευγάρι να μείνει μόνο του με το νέο μωρό, ώστε να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και να μάθει γρήγορα να το χειρίζεται.

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/

ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΑΓΕΛΑΔΑΣ ΣΕ ΒΡΕΦΗ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ

Οι τροφικές αλλεργίες παρουσιάζουν μία αυξανόμενη συχνότητα την τελευταία εικοσαετία και υπολογίζεται ότι αφορούν το 3 έως 10% του συνόλου των παιδιών. Εκ των τροφικών αλλεργιών, η αλλεργία στο γάλα αγελάδας αποτελεί τη συχνότερη μορφή και αφορά το 2% του συνόλου των παιδικού πληθυσμού.

Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων εκδηλώνεται στο 1ο έτος της ζωής και η συχνότερη μορφή της είναι η παρουσία αίματος και βλέννης στα κόπρανα των βρεφών, μία κατάσταση που ονομάζεται αλλεργική πρωκτοκολίτιδα. Άλλες εκδηλώσεις της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας είναι : αναφυλαξία, αγγειοίδημα, άμεσες στοματοφαρυγγικές αντιδράσεις -IgE μεσολαβούμενες αντιδράσεις- , γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, κολικοί, δυσκοιλιότητα -Μη IgE μεσολαβούμενες αντιδράσεις, ατοπική δερματίτιδα,έκζεμα -Μεικτές αντιδράσεις-.

Η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα είναι μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από «χαλαρές» βλεννοαιματηρές κενώσεις σε βρέφη συνήθως μικρότερα των 6 μηνών. Συνήθως εμφανίζεται τη 2η – 8η εβδομάδα ζωής, ωστόσο κάποια βρέφη εμφανίζουν αίμα στα κόπρανα νωρίτερα και άλλα για πρώτη φορά αργότερα.

Είναι αποτέλεσμα φλεγμονής στο κατώτερο τμήμα του παχέος εντέρου (οίδημα, τοπικές εξελκώσεις και διήθηση με ηωσινόφιλα) η οποία οφείλεται σε αλλεργικού τύπου αντίδραση σε συστατικά των τροφών. Το συχνότερο αίτιο που την προκαλεί είναι η πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος που περνάει μέσω του μητρικού γάλακτος (στα θηλάζοντα βρέφη) ή απευθείας από το τεχνητό αγελαδινό γάλα (στα μη θηλάζοντα βρέφη).

Το πιο συχνό σύμπτωμα από το έντερο του βρέφους είναι η παρουσία αίματος στα κόπρανά του. Για την αντιμετώπιση της αλλεργικής πρωκτοκολίτιδας, ο παιδίατρος μπορεί να χορηγήσει εκτενώς υδρολυμένο (υποαλλεργικό) γάλα αγελάδος. Αυτό για τα θηλάζοντα βρέφη πρέπει να αποτελεί την τελευταία επιλογή, για βρέφη που δεν ανταποκρίνονται στις δίαιτες αποκλεισμού τροφών που πρέπει να ακολουθήσει η μητέρα που θηλάζει. Δηλαδή αποθηλασμό συστήνουμε μόνο σε βρέφη με σοβαρά συμπτώματα όπως στασιμότητα ή απώλεια βάρους ή και αναιμία λόγω της συνεχιζόμενης απώλειας αίματος.

Οι στόχοι για την αντιμετώπιση της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας για τα θηλάζοντα βρέφη θα πρέπει να είναι οι εξής :

1) Η αποδρομή των συμπτωμάτων στο βρέφος μέσω μίας δίαιτας αποκλεισμού (αρχικά των γαλακτοκομικών) από το διαιτολόγιο της θηλάζουσας μητέρας.

2) Ο σταδιακός και εκ περιτροπής αποκλεισμός άλλων κατηγοριών τροφίμων, σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν υφεθούν μετά την πρώτη δίαιτα αποκλεισμού των γαλακτοκομικών. Έτσι ώστε με έναν μεθοδικό τρόπο να εντοπίσουμε το υπεύθυνο τροφικό αλλεργιογόνο.

3) Η διατήρηση και υποστήριξη του μητρικού θηλασμού, μέσα από αυτή τη διαδικασία που πιθανώς κλονίσει την εμπιστοσύνη της μητέρας στο μητρικό γάλα. Έτσι ώστε να μην χαθούν τα αποδεδειγμένα οφέλη του μητρικού θηλασμού για την μητέρα και το μωρό.

Σε ένα βρέφος με αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, το πιο πιθανό υπεύθυνο αλλεργιογόνο είναι οι πρωτεΐνες του γάλακτος αγελάδας. Αρχικά συστήνουμε στη μητέρα που θηλάζει μία δίαιτα αποκλεισμού του γάλακτος και των προϊόντων του και περιμένουμε να δούμε βελτίωση στις κενώσεις του βρέφους. Περιμένουμε να δούμε τη βελτίωση τουλάχιστον 4 εβδομάδες από την έναρξη του αποκλεισμού των γαλακτοκομικών.

Εργαστηριακός έλεγχος δεν απαιτείται σε βρέφος με «χαλασμένες» κενώσεις, για το οποίο δεν υπάρχουν κλινικές υποψίες λοίμωξης και το οποίο είναι γενικά σε καλή κατάσταση και βάζει καλό βάρος.

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη σωστή εφαρμογή της δίαιτας αποκλεισμού, γιατί ακόμα και ελάχιστες ποσότητες πρωτεΐνης αγελαδινού γάλακτος μπορεί να πυροδοτούν την αλλεργική αντίδραση. Η μητέρα θα πρέπει να αποφεύγει τυρί, γιαούρτι, γάλα, παγωτό, βούτυρο, βιτάμ κλπ, είτε αγελαδινό είτε κατσικίσιο/ πρόβειο. Επίσης θα πρέπει να προσέχει όλες τις ετικέτες των συσκευασμένων τροφίμων και να μην καταναλώνει τρόφιμο που αναγράφει ορό γάλακτος (πχ μπισκότα, κέικ, γαλοπούλα αλλαντικό, ψωμί του τοστ κλπ). Γι αυτό συμβουλευόμαστε τους ειδικούς πίνακες που περιγράφουν όλες της πιθανές πηγές γάλακτος και των προϊόντων του.

Όροι που χρησιμοποιούνται για την επισήμανση του γάλακτος και των προϊόντων του : 
Γάλα, Γιαούρτι, Τυρί, Φέτα, Καζεΐνη, Κεφιρ, Λακταλβουμίνη, Λακτόζη, Λακτοσφαιρίνη, Ορός Γάλακτος, Πυτιά

Όροι που πιθανά, αλλά όχι υποχρεωτικά, υποδηλώνουν παρουσία πρωτεΐνης γάλακτος αγελάδας :
Αλεύρι υψηλής συγκέντρωσης πρωτεΐνης, Βούτυρο, Καραμέλα, Κρέμα, Πραλίνα

Η μητέρα κατά το διάστημα της αποχής θα πρέπει να λαμβάνει συμπλήρωμα ασβεστίου καθημερινά.

Σε περίπτωση που μετά από ένα μήνα δεν έχουν βελτιωθεί οι κενώσεις με την δίαιτα αποκλεισμού των γαλακτοκομικών προχωράμε σε αποκλεισμό δεύτερης κατηγορίας τροφίμων και συγκεκριμένα του αβγού. Και πάλι συμβουλευόμαστε τους ειδικούς πίνακες για να αποκλειστούν όλες οι πιθανές πηγές του αβγού και των προϊόντων του.

Όροι που χρησιμοποιούνται για την επισήμανση του αβγού και των προϊόντων του :
Αβγό, Ασπράδι, Αλβουμίνη, Αβιδίνη, Γλοβουλίνη, Κρόκος, Λεκιθίνη, Λυσοζύμη, Πηκτική ουσία

Όροι που πιθανά, αλλά όχι υποχρεωτικά, υποδηλώνουν παρουσία πρωτεΐνης αβγού :
Γαλακτωματοποιητής

Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης αρχίζουμε σταδιακά να αποκλείουμε και άλλες κατηγορίες τροφίμων από τη δίαιτα της θηλάζουσας ενώ από την άλλη επανεισάγουμε τροφές που είχαν αποκλειστεί, αλλά αποδείχθηκε ότι δεν προκαλούν το πρόβλημα.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι στην απλή αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, δηλαδή την μεμονωμένη παρουσία αίματος στα κόπρανα λόγω αλλεργικής αντίδρασης, χωρίς άλλα συνοδά συμπτώματα (όπως έκζεμα), δεν κάνουμε εξετάσεις αίματος για τη διερεύνηση τροφικής αλλεργίας, τα γνωστά RAST test. Αυτό γιατί η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα είναι κυτταρικού τύπου ανοσιακή απάντηση, οπότε δεν έχει νόημα να ψάχνουμε για ειδική IgE ανοσοσφαιρίνη (Είναι Μη IgE- μεσολαβούμενη αλλεργική αντίδραση).

Χρειάζεται επίσης προσοχή στην «υπερδιάγνωση» της αλλεργίας στο γάλα αγελάδας, καθώς υπάρχουν και άλλες καταστάσεις που προκαλούν αιμορραγικές κενώσεις, όπως η γαστρεντερίτιδα ή η ραγάδα δακτυλίου, οι οποίες θα πρέπει να αποκλείονται. Το σύμπτωμα των "χαλασμένων" βλεννωδών κενώσεων θα πρέπει να είναι παρόν καθημερινά για πάνω από 7 μέρες συνεχόμενα, χωρίς να υπάρχει εμφανή άλλη αιτία. Οι κενώσεις ενός βρέφους μπορεί να επηρεαστούν από ένα πλήθος παραγόντων, τους οποίους δεν γνωρίζουμε πάντα όπως πχ τροφές που κατανάλωσε η μητέρα ή υπερπαραγωγή μητρικού γάλακτος και μπορεί περιστασιακά να εμφανίζονται βλεννώδεις. Δε μπορεί να βάζουμε ελαφρά την καρδία τη διάγνωση της αλλεργίας και να οδηγούμαστε σε δίαιτες αποκλεισμού αν τα συμπτώματα δεν είναι καθημερινά και επίμονα.

Επίσης δεν μπορούμε να μιλάμε για αλλεργική πρωκτοκολίτιδα σε παιδιά άνω του 1 έτους. Έναρξη αιμορραγικών κενώσεων μετά το 1ο έτος σχεδόν ποτέ δεν οφείλεται σε αλλεργία.

Τέλος θα πρέπει οι δίαιτες αποκλεισμού για την θηλάζουσα μητέρα να γίνονται με σταδιακό τρόπο και ανά κατηγορίες τροφίμων ώστε να διασφαλίσουμε την συνέχιση του μητρικού θηλασμού αλλά και να οδηγηθούμε στη διάγνωση. Δεν είναι σωστό να εφαρμόσουμε εξ αρχής μία αυστηρή δίαιτα μαζικού αποκλεισμού τροφίμων από τη θηλάζουσα μητέρα. Δε μπορεί με την πρώτη υποψία για τροφική αλλεργία να κόβονται μαχαίρι γαλακτοκομικά, μοσχάρι, αυγό, ψάρι, ξηροί καρποί . . . Η μητέρα που βρίσκεται ήδη σε κατάσταση άγχους, που βλέπει ότι παρά το γεγονός ότι θηλάζει αποκλειστικά αντιμετωπίζει το πρόβλημα, συχνά ενοχοποιεί μέσα της το μητρικό γάλα. Η αυστηρή και χωρίς κριτήρια δίαιτα αποκλεισμού θα επιδεινώσει την άσχημη ψυχολογία της, με σοβαρή την πιθανότητα να τα παρατήσει και να καταφύγει στο υποαλλεργικό ξένο γάλα.

Αντιθέτως θα πρέπει να διατηρηθεί ο θηλασμός με τα πολλαπλά οφέλη του για το βρέφος και την μητέρα. Η μαμά θα πρέπει να πειστεί πως δεν φταίει το μητρικό γάλα, αλλά τα τροφικά αλλεργιογόνα που προκαλούν αυτήν την κατάσταση. Στην πραγματικότητα τα βρέφη που θηλάζουν παρουσιάζουν χαμηλότερη συχνότητα αλλεργικών αντιδράσεων από τα βρέφη που σιτίζονται με ξένο γάλα. Αυτή η προστασία αποδίδεται στα χαμηλά επίπεδα πρωτεϊνών γάλακτος αγελάδας που περιέχει, σε ανοσοτροποποιητικά κύτταρα που υπάρχουν σε αφθονία στο μητρικό γάλα, και στα φυσιολογικά μη παθογόνα «καλά» μικρόβια -μικροβίωμα- που κυριαρχούν στο έντερο του βρέφους που θηλάζει.

Η σύγχρονη πρακτική είναι το βρέφος με πιθανή αλλεργία στο γάλα αγελάδας να εκτιμάται από τον ειδικό παιδο-αλλεργιολόγο και να κάνει τις δερματικές δοκιμασίες και αιματολογικές εξετάσεις οι οποίες είναι απαραίτητες για την σωστή διάγνωση, την παρακολούθηση και τελικά την σταδιακή επανεισαγωγή του αγελαδινού γάλακτος στη διατροφή του.

Δουλγέρης Κυριάκος,  Παιδίατρος 

Βρείτε μας στο facebook : https://www.facebook.com/doulgeriskyriakos/